1. Γιατί παρουσιάζετε τώρα τη στρατηγική «από το αγρόκτημα στο πιάτο»;

Η κρίση του κορονοϊού υπογράμμισε τη σπουδαιότητα ενός εύρωστου και ανθεκτικού συστήματος τροφίμων το οποίο να είναι σε θέση να λειτουργεί σε οποιεσδήποτε περιστάσεις και να είναι ικανό να διασφαλίζει πρόσβαση σε επαρκή προσφορά τροφίμων σε προσιτές τιμές για τους πολίτες. Μας έκανε, επίσης, να συνειδητοποιήσουμε τη στενή διασύνδεση της υγείας, των οικοσυστημάτων, των αλυσίδων εφοδιασμού, των καταναλωτικών προτύπων και των ορίων αντοχής του πλανήτη μας. Είναι σαφές ότι πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα για να παραμείνουμε υγιείς, τόσο εμείς όσο και ο πλανήτης. Η σημερινή πανδημία δεν είναι παρά ένα παράδειγμα. Η αυξανόμενη συχνότητα με την οποία εμφανίζονται ξηρασίες, πλημμύρες, δασικές πυρκαγιές και νέοι επιβλαβείς οργανισμοί μάς υπενθυμίζουν διαρκώς ότι το σύστημα τροφίμων μας απειλείται και πρέπει να καταστεί περισσότερο βιώσιμο και ανθεκτικό.

2. Με ποιον τρόπο θα επιτευχθούν οι στόχοι που ορίζονται στο πλαίσιο της στρατηγικής από το αγρόκτημα στο πιάτο;

Οι στόχοι της στρατηγικής είναι φιλόδοξοι:

• μείωση κατά 50 % της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων και του κινδύνου που συνδέεται με αυτά και κατά 50 % της χρήσης των πιο επικίνδυνων φυτοφαρμάκων έως το 2030·
• μείωση των απωλειών θρεπτικών ουσιών τουλάχιστον κατά 50 %, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι δεν θα υπάρξει υποβάθμιση της γονιμότητας του εδάφους. Με τον τρόπο αυτό θα μειωθεί η χρήση λιπασμάτων τουλάχιστον κατά 20 % έως το 2030·
• μείωση κατά 50 % των πωλήσεων αντιμικροβιακών φαρμάκων για τα εκτρεφόμενα ζώα και τις υδατοκαλλιέργειες έως το 2030·
• αύξηση των εκτάσεων βιολογικής καλλιέργειας έως το 25 % της γεωργικής γης έως το 2030.

Τέλος, η στρατηγική περιλαμβάνει επίσης τον στόχο να έχουν όλες οι αγροτικές περιοχές πρόσβαση σε ταχείες ευρυζωνικές συνδέσεις έως το 2025, ώστε να καταστεί δυνατή η ψηφιακή καινοτομία.

Με βάση την εμπειρία από την εφαρμογή της οδηγίας για την ορθολογική τους χρήση, είναι σαφές ότι μπορούν να γίνουν περισσότερα για τη μείωση του συνολικού κινδύνου και της χρήσης φυτοφαρμάκων με την προώθηση πρακτικών ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας, ώστε να διασφαλιστεί ότι χρησιμοποιούνται βιώσιμα, βιολογικά, φυσικά, άλλα μη χημικά μέσα και φυτοφάρμακα χαμηλού κινδύνου για την προστασία των καλλιεργειών. Η Επιτροπή θα λάβει ορισμένα μέτρα για την εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων και τη διατήρηση των εισοδημάτων των γεωργών, μεταξύ των οποίων είναι η αναθεώρηση της οδηγίας για την ορθολογική χρήση των γεωργικών φαρμάκων, η βελτίωση των διατάξεων για την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία και η προώθηση της ευρύτερης χρήσης ασφαλών εναλλακτικών τρόπων προστασίας της συγκομιδής από επιβλαβείς οργανισμούς και ασθένειες. Επίσης, η Επιτροπή θα διευκολύνει τη διάθεση στην αγορά φυτοφαρμάκων που περιέχουν βιολογικές δραστικές ουσίες και θα ενισχύσει την εκτίμηση επικινδυνότητας των φυτοφαρμάκων για το περιβάλλον.

Οι υφιστάμενοι δείκτες παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις πωλήσεις φυτοφαρμάκων και παράλληλα τις κατηγοριοποιούν με βάση τον κίνδυνο, επιτρέποντας τη μέτρηση της προόδου για την επίτευξη των στόχων σε ετήσια βάση. Για να βελτιωθεί η προσέγγιση αυτή, η Επιτροπή θα αναπτύξει περισσότερους δείκτες και θα προτείνει αλλαγές στον κανονισμό του 2009 σχετικά με τις στατιστικές για τα φυτοφάρμακα.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν φιλόδοξα και εκτεταμένα μέτρα για την πλήρη εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας σχετικά με τη ρύπανση από θρεπτικές ουσίες (N, P), ώστε να αποφεύγονται οι συναφείς διαρροές θρεπτικών ουσιών που ρυπαίνουν τον αέρα και το νερό και γίνονται επιβλαβείς για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Η Επιτροπή θα αναπτύξει μαζί με τα κράτη μέλη σχέδιο δράσης για την ολοκληρωμένη διαχείριση των θρεπτικών ουσιών με σκοπό τον περιορισμό και την αποτροπή της περαιτέρω ρύπανσης από την υπερβολική χρήση λιπασμάτων και την προώθηση της ανακύκλωσης των θρεπτικών ουσιών που προέρχονται από διάφορα είδη οργανικών αποβλήτων όπως τα λιπάσματα. Αυτό θα συμβάλει στην επίτευξη του φιλόδοξου στόχου της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ για «μηδενική ρύπανση».

Για να περιοριστεί περαιτέρω η χρήση των αντιμικροβιακών φαρμάκων και να προωθηθεί η συνετή και υπεύθυνη χρήση τους στα ζώα, οι νέοι κανονισμοί για τα κτηνιατρικά φάρμακα και τις φαρμακούχες ζωοτροφές, που θα ισχύουν από το 2022, θα προβλέπουν ευρύ φάσμα συγκεκριμένων μέτρων. Ο αντίκτυπός τους στο έδαφος θα μειώσει τη χρήση αντιμικροβιακών φαρμάκων στα εκτρεφόμενα ζώα, οι πωλήσεις των οποίων θα παρακολουθούνται σε ετήσια βάση.

Για να επιτευχθεί ο στόχος σχετικά με τη βιολογική γεωργία στην ΕΕ, είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί η βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη του τομέα και να προωθηθεί η ζήτηση. Εκτός από τα μέτρα της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ), όπως τα οικολογικά προγράμματα, οι επενδύσεις και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, και τα μέτρα της κοινής αλιευτικής πολιτικής (ΚΑΠ), η Επιτροπή θα υποβάλει σχέδιο δράσης για τη βιολογική γεωργία.Αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να τονώσουν τόσο την προσφορά όσο και τη ζήτηση για βιολογικά προϊόντα. Θα εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών μέσω εκστρατειών προώθησης και οικολογικών δημόσιων συμβάσεων.

3. Με ποιον τρόπο θα στηρίξει αυτή η στρατηγική τους γεωργούς, τους αλιείς και τους παραγωγούς υδατοκαλλιέργειας;

Οι γεωργοί, οι αλιείς και οι παραγωγοί υδατοκαλλιέργειας διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας. Η στρατηγική αυτή έχει ως στόχο να ανταμείψει αυτούς τους γεωργούς, τους αλιείς και τις επιχειρήσεις της αλυσίδας τροφίμων που έχουν ήδη πραγματοποιήσει τη μετάβαση σε βιώσιμες πρακτικές, να διευκολύνει τη μετάβαση για τους υπόλοιπους και να δημιουργήσει περισσότερες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις τους. Οι προσδοκίες των πολιτών εξελίσσονται και επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στην αγορά των τροφίμων. Τα ευρωπαϊκά τρόφιμα αποτελούν ήδη παγκόσμιο πρότυπο ασφαλών, άφθονων, θρεπτικών και υψηλής ποιότητας τροφίμων. Η μετάβαση αυτή θα τους επιτρέψει να κάνουν τη βιωσιμότητα εμπορικό τους σήμα και να εγγυηθούν το μέλλον της αλυσίδας τροφίμων της ΕΕ. Η μετάβαση στη βιωσιμότητα μπορεί να προσφέρει τα πλεονεκτήματα του «πρωτοπόρου» σε όλους τους συντελεστές της αλυσίδας τροφίμων. Ένα παράδειγμα νέου πράσινου επιχειρηματικού μοντέλου είναι η παγίδευση του διοξειδίου του άνθρακα από τους γεωργούς και τους δασοκόμους. Η εφαρμογή γεωργικών πρακτικών που απομακρύνουν το CO2 από την ατμόσφαιρα συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας και θα πρέπει να ανταμείβεται είτε μέσω της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ) είτε μέσω άλλων δημόσιων ή ιδιωτικών πρωτοβουλιών (αγορά ανθρακούχων εκπομπών).

Η ΚΓΠ θα εξακολουθήσει να αποτελεί βασικό εργαλείο για τη στήριξη των γεωργών στη μετάβαση προς ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων. Η πρόταση για τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ του 2018Αναζητήστε διαθέσιμες μεταφράσεις του συνδέσμου αυτούEN••• επικεντρώνεται ήδη στη βιωσιμότητα και συνδέει στενά τη στήριξη της ΚΓΠ με τη νομοθεσία για το περιβάλλον, το κλίμα και την ασφάλεια των τροφίμων.

Περιλαμβάνει βασικά εργαλεία για την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας. Τα νέα «οικολογικά προγράμματα» θα προσφέρουν σημαντική ροή χρηματοδότησης για την προώθηση βιώσιμων πρακτικών, όπως η γεωργία ακριβείας, η αγρο-οικολογία (συμπεριλαμβανομένης της βιολογικής γεωργίας), η δημιουργία χαρακτηριστικών τοπίου, η ανθρακοδεσμευτική γεωργία και η αγροδασοκομία. Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα οικολογικά προγράμματα τροφοδοτούνται από τους κατάλληλους πόρους και υλοποιούνται στα στρατηγικά σχέδια. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τη θέσπιση ενός ελάχιστου προϋπολογισμού οριοθέτησης για τα οικολογικά προγράμματα. Επιπλέον, η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τους συννομοθέτες ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι φιλόδοξοι στόχοι της «Πράσινης Συμφωνίας» αντικατοπτρίζονται πλήρως στη νέα νομοθεσία για την ΚΓΠ.

Η Επιτροπή θα απευθύνει επίσης συστάσεις σε κάθε κράτος μέλος σχετικά με τους εννέα ειδικούς στόχους της ΚΓΠ, πριν από την επίσημη υποβολή των προσχεδίων των στρατηγικών σχεδίων. Η Επιτροπή θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας, καθώς και των στόχων που απορρέουν από την παρούσα στρατηγική και τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα για το 2030. Θα ζητήσει από τα κράτη μέλη να καθορίσουν συγκεκριμένες εθνικές τιμές για τους ποσοτικούς στόχους των εν λόγω στρατηγικών, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη κατάστασή τους και τις προαναφερθείσες συστάσεις.

Εκτός από τη σημαντική στήριξη από το επόμενο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας για τη βιώσιμη θαλασσοκαλλιέργεια, η Επιτροπή προτίθεται να εγκρίνει κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τα σχέδια των κρατών μελών σχετικά με την ανάπτυξη της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας και να προωθήσει το κατάλληλο είδος δαπανών στο πλαίσιο του Ταμείου.

4. Με ποιον τρόπο θα εξασφαλίσετε την αναγκαία χρηματοδοτική στήριξη σε τομείς που θα πρέπει να προσαρμοστούν;

Η κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) και η κοινή αλιευτική πολιτική (ΚΑΠ) θα εξακολουθήσουν να αποτελούν βασικά εργαλεία για τη στήριξη της μετάβασης σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων, εξασφαλίζοντας παράλληλα αξιοπρεπή διαβίωση για τους γεωργούς, τους αλιείς και τις οικογένειές τους.

Η έρευνα και η καινοτομία είναι βασικές κινητήριες δυνάμεις για την επιτάχυνση της μετάβασης σε βιώσιμα, υγιεινά και χωρίς αποκλεισμούς συστήματα τροφίμων. Στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη, η Επιτροπή προτείνει να δαπανηθούν 10 δισ. ευρώ στην έρευνα και καινοτομία για τα τρόφιμα, τη βιοοικονομία, τους φυσικούς πόρους, τη γεωργία, την αλιεία, την υδατοκαλλιέργεια και το περιβάλλον, καθώς και για τη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών και για τις λύσεις που βασίζονται στη φύση για τα γεωργικά είδη διατροφής.

Το Ταμείο InvestEU θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις στον αγροδιατροφικό τομέα , αίροντας τους κινδύνους για τις επενδύσεις από ευρωπαϊκές εταιρείες και διευκολύνοντας την πρόσβαση σε χρηματοδότηση για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και τις επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης.

Το 2020 το πλαίσιο της ΕΕ για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων (ταξινομία της ΕΕ), καθώς και η ανανεωμένη στρατηγική για τη βιώσιμη χρηματοδότηση θα κινητοποιήσουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα για να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μετάβαση και για να πραγματοποιηθούν πιο βιώσιμες επενδύσεις, μεταξύ άλλων στον τομέα της γεωργίας και της παραγωγής τροφίμων. Η ΚΓΠ πρέπει επίσης να διευκολύνει ολοένα και περισσότερο τις επενδύσεις για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και την επιτάχυνση του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

5. Με ποιον τρόπο θα εγγυηθεί την επισιτιστική ασφάλεια η στρατηγική αυτή;

Ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων πρέπει να εξασφαλίζει επαρκή και διαφοροποιημένη προσφορά ασφαλών, θρεπτικών, προσιτών και βιώσιμων τροφίμων στους ανθρώπους ανά πάσα στιγμή, ιδίως σε περιόδους κρίσης.Η κλιματική αλλαγή και η απώλεια της βιοποικιλότητας συνιστούν επικείμενες και διαρκείς απειλές για την επισιτιστική ασφάλεια και τα μέσα διαβίωσης. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την επισιτιστική ασφάλεια, καθώς και την ανταγωνιστικότητα των γεωργών και των επιχειρήσεων τροφίμων.Η αύξηση της βιωσιμότητας των παραγωγών τροφίμων θα αυξήσει τελικά την ανθεκτικότητά τους.

Η Επιτροπή θα εντείνει τον συντονισμό μιας κοινής ευρωπαϊκής απάντησης σε κρίσεις που επηρεάζουν τα συστήματα τροφίμων, ώστε να διασφαλίσει την επισιτιστική ασφάλεια και την ασφάλεια των τροφίμων, να ενισχύσει τη δημόσια υγεία και να μετριάσει τον κοινωνικοοικονομικό τους αντίκτυπο στην ΕΕ. Με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν, η Επιτροπή θα αξιολογήσει την ανθεκτικότητα του συστήματος τροφίμων και θα αναπτύξει σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τη διασφάλιση της προσφοράς τροφίμων και της επισιτιστικής ασφάλειας που θα πρέπει να εφαρμόζεται σε περιόδους κρίσης. Το αποθεματικό για τις κρίσεις στον γεωργικό τομέα θα ανανεωθεί έτσι ώστε το πλήρες δυναμικό του να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευθύς εξαρχής σε περίπτωση κρίσης στις γεωργικές αγορές. Εκτός από τα μέτρα εκτίμησης και διαχείρισης κινδύνου που θα πρέπει να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της κρίσης, το σχέδιο θα δημιουργήσει έναν μηχανισμό αντιμετώπισης κρίσεων στον τομέα των τροφίμων, που θα συντονίζεται από την Επιτροπή και θα εμπλέκει τα κράτη μέλη. Θα αποτελείται από διάφορους τομείς (γεωργία, αλιεία, ασφάλεια των τροφίμων, θέματα εργατικού δυναμικού, υγεία και μεταφορές) ανάλογα με τη φύση της κρίσης.

………

Περισσότερα στο link https://ec.europa.eu/greece/news/20200520_6_el