Επαναπροσεγγίζοντας το ελληνικό τουριστικό προϊόν στη βάση του: Η κορινθιακή σταφίδα

Επαναπροσεγγίζοντας το ελληνικό τουριστικό προϊόν στη βάση του:       Η κορινθιακή σταφίδα

foto:www.epixeiro.gr

Στο epixeiro.gr φιλοξενούμε μία συζήτηση για τον εκσυγχρονισμό του αγροτικού προϊόντος και τη σύνδεσή του με το τουριστικό, με έναν καθ’ ύλην αρμόδιο: Τον χημικό Μιχάλη Καρβέλα, ο οποίος εκτός του ότι κατάγεται από οικογένεια καλλιεργητών, σήμερα εργάζεται ως υπεύθυνος ερευνητικών έργων στην Παναιγιάλειο Ένωση Συνεταιρισμών και μετέχει σε ειδικά προγράμματα για την ανάδειξη των ευεργετικών ιδιοτήτων της κορινθιακής (μαύρης) σταφίδας.

Θερμός υποστηρικτής των ποιοτικών Ελληνικών προϊόντων, επέλεξε συνειδητά την περίοδο της κρίσης να μη μεταναστεύσει, δίνοντας τη μάχη εντός των τειχών από το μετερίζι που του αναλογεί! Στην κουβέντα μας αποκαλύπτει τη σύνδεση της σταφίδας με τον… Τσίλερ, το καρναβάλι και φυσικά το σιδηρόδρομο και τη διαδρομή της από το χωράφι έως τον κατάλογο της Unesco.

Η κορινθιακή σταφίδα, όπως γνωρίζουν οι περισσότεροι, έχει αποτελέσει ένα προϊόν που πάνω του έχει βασιστεί η ελληνική οικονομία για δεκαετίες και του έχει κοστίσει την εικόνα του, ως ένα προϊόν «commodity». Έχει αλλάξει η εικόνα της σταφίδας μετά την κρίση;

Πράγματι, στην κορινθιακή σταφίδα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό το «κτίσιμο» του νέου ελληνικού κράτους από το 1830 και μετά. Η κορινθιακή σταφίδα αποτέλεσε το κατεξοχήν εξαγώγιμο προϊόν μέχρι και το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, όπου και αποτελούσε το 70% των συνολικών εξαγωγών, χαρακτηρίζοντας την έτσι ως εθνικό προϊόν. Μόνο ως υπερβολή δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτό που είχε πει κάποτε ο Ξενοφών Ζολώτας, ότι η σταφίδα για την Ελλάδα ήταν «ότι και ο καφές για τη Βραζιλία»!

Στην κορινθιακή σταφίδα οφείλεται η χρηματοδότηση και κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής του νεοϊδρυθέντος ελληνικού κράτους του 1830, από και για την εμπορία της, όπως η αναβάθμιση – κατασκευή μεγάλων εξαγωγικών λιμανιών, η έναρξη της κατασκευής του σιδηροδρόμου της Πελοποννήσου και της διώρυγας της Κορίνθου με σκοπό την καλύτερη και ταχύτερη μεταφορά της στις αγορές του εξωτερικού.

Επίσης, η κατασκευή κτιρίων σπουδαίας πολιτιστικής σημασίας και κληρονομιάς [(Θέατρο Απόλλων στην Πάτρα (έργο του διάσημου αρχιτέκτονα Τσίλερ), Ιερός Ναός Αγίου Ανδρέα Πατρών, η κατασκευή νεοκλασικών αρχοντικών και αποθηκών σε όλες τις περιοχές καλλιέργειάς της, που ανήκαν σε σταφιδέμπορους της εποχής, αλλά και η δημιουργία εορτών και εκδηλώσεων (π.χ. το καρναβάλι της Πάτρας)], οφείλονται κυρίως στον πλούτο τον οποίο δημιούργησε το εμπόριο της κορινθιακής σταφίδας και στις επιρροές από τις χώρες της δυτικής Ευρώπης στις οποίες κατευθυνόταν.

Κατά την περίοδο της κρίσης η εικόνα της κορινθιακής σταφίδας διαρκώς άλλαζε και εξελίχθηκε. Είναι άξιο αναφοράς ότι η κορινθιακή σταφίδα κατάφερε όχι μόνο να κρατήσει αλλά και να υπερδιπλασιάσει τις τιμές της στην παγκόσμια αγορά εν μέσω οικονομικής κρίσης. Η αλλαγή της εικόνας της κορινθιακής σταφίδας από ένα απλό προϊόν commodity συνεχίζεται αδιάλειπτα, με απώτερο στόχο η τιμή στον παραγωγό της να φτάσει στο επίπεδο που της αναλογεί!

Ποια είναι σήμερα η εικόνα για τη διεθνή αγορά της σταφίδας και ποια η θέση της Ελλάδας ως παραγωγού;

Η κορινθιακή σταφίδα, με ελληνική ετήσια παραγωγή περί τους 20.000 τόνους, συνεχίζει να δραστηριοποιείται σε μια έντονη ανταγωνιστική παγκόσμια αγορά που απαριθμεί συνολικά άνω του 1 εκ. τόνους αποξηραμένων φρούτων. Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση παραγωγού κορινθιακής σταφίδας, παράγοντας το 80% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής, ενώ παράλληλα διαθέτει και την καλύτερη ποιότητά της, λόγω του ευνοϊκού μικροκλίματος που δρα καταλυτικά στην αναβαθμισμένη ποιότητα του προϊόντος.

Προς ποιά κατεύθυνση βρίσκεται ο Συνεταιρισμός σας το 2020;

Η Παναιγιάλειος Ένωση Συνεταιρισμών (Π.Ε.Σ.) συνεχίζει και το 2020 στην κατεύθυνση της δημιουργίας υπεραξίας και αναγνωσιμότητας καθώς και στην περαιτέρω προώθηση των αγροτικών της προϊόντων. Όσον αφορά στην κορινθιακή σταφίδα, συνεχίζεται η διατροφική έρευνα και η επικοινωνία των αποτελεσμάτων που προκύπτουν. Επίσης, εντείνεται η παρουσία της Π.Ε.Σ. σε διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού αλλά και του εσωτερικού, αυξάνοντας τις χώρες εξαγωγής των προϊόντων της, με στόχο τη συνολικότερη αύξηση των εξαγωγών της εταιρείας αλλά και την προσπάθεια το ελληνικό κοινό να «ξανα-συστηθεί» με την κορινθιακή σταφίδα.

Πέρα από την επιτυχημένη εμπορική της δραστηριότητα, η Π.Ε.Σ. επιτελεί ανελλιπώς και τον κοινωνικό της ρόλο στις περιοχές στις οποίες δραστηριοποιούνται οι συνεταιρισμένοι αγρότες – μέλη της. Άξιο αναφοράς είναι ότι με ενέργειες της Π.Ε.Σ. πραγματοποιήθηκε η εγγραφή της καλλιέργειας της μαύρης (κορινθιακής) σταφίδας, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Επόμενο βήμα είναι η ένταξη της κορινθιακής σταφίδας στον παγκόσμιο Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO (Representative List of Intangible Cultural Heritage of Humanity – UNESCO).

Σε ποιά κατάσταση βρίσκεται αυτή τη στιγμή – ποιο είναι το status της κορινθιακής σταφίδας ως εμπορικό προϊόν – αξία;

Αυτή τη στιγμή η κορινθιακή σταφίδα βρίσκεται στην παγκόσμια αγορά αποξηραμένων φρούτων, μαζί με άλλα ανταγωνιστικά είδη σταφίδας όπως η σουλτανίνα, που προέρχεται κυρίως από χώρες με χαμηλό κόστος παραγωγής, όπως η Τουρκία και το Ιράν. Η κορινθιακή σταφίδα τοποθετείται κυρίως στην κατηγορία των προϊόντων «commodity» στην Αγγλία, η οποία είναι παραδοσιακά η κύρια χώρα εξαγωγής της. Γίνονται συνεχείς προσπάθειες για την αύξηση των εξαγωγών σε χώρες όπως οι Η.Π.Α, ο Καναδάς, η Ιαπωνία κ.α, στις οποίες η κορινθιακή σταφίδα τοποθετείται ως προϊόν superfood, εκμεταλλευόμενη το επιστημονικό υπόβαθρο που έχει προκύψει από την πολυετή ερευνητική προσπάθεια της Π.Ε.Σ.

Θα μπορούσε να αποτελεί super food και σε επίπεδο τιμής;

Αυτή είναι και η μεγάλη προσδοκία της Π.Ε.Σ.: η κορινθιακή σταφίδα να αλλάξει από προϊόν commodity που αποτελεί συστατικό της αρτοζαχαροπλαστικής και να τοποθετηθεί στην αντίληψη των καταναλωτών ως ένα υπερτρόφιμο (superfood) υψηλής διατροφικής αξίας, το οποίο έχει όλα τα απαιτούμενα εχέγγυα ποιότητας και επιπλέον σημαντική ιστορική και πολιτιστική διαδρομή από το παρελθόν έως και το σήμερα. Για το σκοπό αυτό, η Π.Ε.Σ συνεχίζει αταλάντευτα την 20ετη διατροφική έρευνα αλλά και όλες τις απαιτούμενες ενέργειες που θα μετουσιώσουν αυτήν τη διατροφική και ιστορική υπεροχή σε υπεραξία του προϊόντος και συνεπώς σε αύξηση της τιμής στους παραγωγούς της κορινθιακής σταφίδας.

Σε τι ποσοστό θεωρείτε είναι συνδεδεμένος αυτή τη στιγμή ο ελληνικός τουρισμός με το ελληνικό αγροτικό προϊόν; Δίνει αξία το ένα στο άλλο; Θα μπορούσε να δώσει;

Όπως καλύτερα θα μπορούσαν να μας αναλύσουν οι ειδικοί του τουριστικού κλάδου, οι τουρίστες υψηλότερου εισοδήματος θέλουν κατά τη διαμονή τους να δοκιμάσουν ελληνικά ποιοτικά αγροτικά προϊόντα με υψηλή διατροφική αξία. Για το σκοπό αυτό είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν ένα μεγάλο μέρος των δαπανών που διαθέτουν για τις διακοπές τους. Αυτή τη στιγμή νομίζω ότι είμαστε στην αρχή της σύνδεσης του ελληνικού αγροτικού προϊόντος με τον ελληνικό τουρισμό. Υπάρχουν κάποιες πρώτες αισιόδοξες ενέργειες αλλά απαιτείται ένας μακρύς δρόμος για να φτάσουμε στο επιθυμητό ποσοστό. Δεν βρίσκω αποδεκτό, το να προσφέρονται στους διαμένοντες τουρίστες ειδικά σε κάποια all-inclusive καταλύματα, εισαγόμενα προϊόντα για λόγους και μόνο κόστους, όταν υπάρχουν πολύ καλύτερα ελληνικά προϊόντα. Στη σημερινή πραγματικότητα η αλήθεια είναι ότι ελληνικός τουρισμός δεν είναι συνδεδεμένος με το ελληνικό αγροτικό προϊόν όσο χρειάζεται. Σίγουρα υπάρχει ένα μεγάλο περιθώριο σύνδεσης των δύο κλάδων που σίγουρα θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία υπεραξίας και για τους δύο τομείς μέσω αυτής της συνέργειάς τους.

Θα μπορούσε μία σύνδεση ελληνικών αγροτικών προϊόντων με τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις εστίας να ανεβάσουν την τιμή παραγωγής;

Η σύνδεση των ελληνικών αγροτικών προϊόντων με τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις εστίας θεωρώ ότι πρέπει να είναι αυτοσκοπός! Όπως σας προείπα, γίνονται κάποιες ενέργειες για τη σύνδεση του ελληνικού αγροτικού προϊόντος με τον ελληνικό τουρισμό. Για παράδειγμα, το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας και η Συνομοσπονδία Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδος προωθούν σε Έλληνες και ξένους τουρίστες το πρωινό γεύμα από παραδοσιακά προϊόντα της ελληνικής γης. Το μεν Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας προσφέρει το «Ελληνικό Πρωινό», η δε Συνομοσπονδία Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδος σερβίρει αποκλειστικά το «Καλάθι Πρωινού». Σίγουρα τέτοιες ενέργειες είναι προς τη θετική κατεύθυνση στο να ανεβάσουν την τιμή παραγωγής.

Πέρα όμως από το Ελληνικό πρωινό και το Καλάθι Πρωινού που απευθύνονται σε ξενοδοχεία και σε άλλους χώρους διαμονής, θα μπορούσε να δημιουργηθεί και το αντίστοιχο χαρακτηριστικό Ελληνικό δεκατιανό [Gr-unch, (Gr)eece Br(unch)] κάτι το οποίο δεν έχει γίνει οργανωμένα μέχρι στιγμής πουθενά στην Ελλάδα. Το Grunch καλό θα ήταν να περιέχει ποιοτικά τοπικά προϊόντα (π.χ. σταφιδόψωμο με κορινθιακή σταφίδα) και να προσφέρεται από καφετέριες μαζί με τον καφέ και τα άλλα ροφήματα, επιπλέον δε κι από άλλους χώρους εστίασης. Σκεφτείτε πως κάποιοι από τους επισκέπτες μιας περιοχής δεν διαμένουν σε ξενοδοχεία ή άλλα τουριστικά καταλύματα, αλλά φιλοξενούνται σε σπίτια φίλων και συγγενών τους. Έτσι και αυτοί οι επισκέπτες θα μπορούν να γευτούν τα τοπικά ελληνικά προϊόντα!

Γίνονται προσπάθειες για την προώθηση της κορινθιακής σταφίδας στους επισκέπτες της χώρας; Θα μπορούσε να γίνει κάτι;

Η Παναιγιάλειος Ένωση Συνεταιρισμών, επιπλέον των μεγάλων εκθέσεων του εξωτερικού (SIAL, ANUGA κ.α.), συμμετέχει ανελλιπώς σε όλες τις μεγάλες διεθνείς εκθέσεις που αφορούν στον τομέα των τροφίμων και διοργανώνονται στην Ελλάδα (FoodExpo, HORECA κλπ). Επίσης, έχει τοποθετήσει την κορινθιακή σταφίδα στο ελληνικό πρωινό και προσπαθεί να αυξήσει την παρουσία της σε όλα τα δίκτυα λιανικής διανομής τροφίμων.

Κάποιες περαιτέρω προσπάθειες αφορούν την παρουσία της κορινθιακής σταφίδας στα αεροδρόμια και τις αεροπορικές εταιρείες καθώς επίσης και στα λιμάνια κρουαζιέρας.

Το σημαντικότερο όμως όλων για την επιτυχημένη προώθηση της κορινθιακής σταφίδας αλλά και άλλων ποιοτικών ελληνικών προϊόντων προς τους επισκέπτες της χώρας μας, είναι αυτό να γίνει συνείδηση και νοοτροπία στους επαγγελματίες της εστίασης, της διαμονής και συνολικά του τουρισμού, όταν καλούνται να επιλέξουν τρόφιμα και πρώτες ύλες για τις επιχειρήσεις τους. Τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα (ας είναι και κάποιες φορές λίγο ακριβότερα) θα πρέπει να είναι αν όχι η μοναδική – καθ’ υπερβολή – επιλογή, έστω η πρώτη επιλογή έναντι των ανταγωνιστικών εισαγόμενων προϊόντων.

Τα ελληνικά προϊόντα μπορούν να δώσουν τη μοναδική τους ταυτότητα στον ελληνικό τουρισμό, διαφοροποιώντας τον έτσι έτι περαιτέρω από τον ανταγωνισμό άλλων χωρών, προσδίδοντας έτσι υπεραξία τόσο στον τουρισμό όσο και στα τοπικά μας αγροτικά προϊόντα. Μου είναι αδιανόητο να φανταστώ ότι ένας επιχειρηματίας της εστίασης επιλέγει για παράδειγμα να βάλει στις σαλάτες του εστιατορίου του τούρκικη αποξηραμένη σουλτανίνα, όταν έχει την επιλογή της ελληνικής μαύρης (κορινθιακής) σταφίδας, η οποία έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι υπερέχει σε θρεπτικό περιεχόμενο!