Ο κανονισμός 2023/2055/ΕΕ τροποποιεί το παράρτημα XVII του κανονισμού 1907/2006/ΕΚ – REACH με την προσθήκη της εγγραφής 78 που αφορά τον περιορισμό των μικροσωματιδίων συνθετικών πολυμερών, γνωστό ως «περιορισμό των μικροπλαστικών». Η έναρξη εφαρμογής του περιορισμού είναι η 17 Οκτωβρίου 2023.
Ο περιορισμός 78 εφαρμόζεται στα «μικροπλαστικά» (μικροσωματίδια συνθετικά πολυμερή) – στερεά πολυμερή που πληρούν αμφότερες τις παρακάτω προϋποθέσεις:
α) περιέχονται σε σωματίδια και αποτελούν τουλάχιστον το 1 % κατά βάρος των εν λόγω σωματιδίων, ή σχηματίζουν συνεχή επικάλυψη επιφάνειας σε σωματίδια,
β) τουλάχιστον το 1 % κατά βάρος των σωματιδίων που αναφέρονται στο στοιχείο α) πληροί μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
- i) όλες οι διαστάσεις των σωματιδίων είναι ίσες ή μικρότερες των 5 mm
- ii) το μήκος των σωματιδίων είναι ίσο ή μικρότερο από 15 mm και ο λόγος μήκους προς διάμετρο είναι μεγαλύτερος του 3.
Από τον περιορισμό εξαιρούνται τα:
α) πολυμερή που είναι αποτέλεσμα διαδικασίας πολυμερισμού που έχει πραγματοποιηθεί στη φύση, ανεξάρτητα από τη διαδικασία με την οποία έχουν εξαχθεί, και δεν είναι χημικώς τροποποιημένες ουσίες
β) πολυμερή που είναι αποδομήσιμα* σύμφωνα με το προσάρτημα 15
γ) πολυμερή με διαλυτότητα** μεγαλύτερη από 2 g/L, όπως αποδεικνύεται σύμφωνα με το προσάρτημα 16
δ) πολυμερή που δεν περιέχουν άτομα άνθρακα στη χημική τους δομή.
*Στο προσάρτημα 15 του κανονισμού REACH καθορίζoνται οι κανόνες για την απόδειξη της ικανότητας αποδόμησης των πολυμερών.
**Στο προσάρτημα 16 του κανονισμού REACH ορίζονται οι επιτρεπόμενες μέθοδοι δοκιμών και οι συνθήκες δοκιμής για να αποδειχθεί ότι ένα πολυμερές είναι διαλυτό.
Ο περιορισμός των μικροπλαστικών αφορά τα μικροσωματίδια συνθετικού πολυμερούς ως ουσίες υπό καθαρή μορφή ή όταν έχουν προστεθεί, με σκοπό να προσδώσουν ένα επιθυμητό χαρακτηριστικό, σε μείγματα σε συγκέντρωση ίση ή μεγαλύτερη από 0,01 % κατά βάρος.
Τα αντικείμενα γενικά δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του περιορισμού, ισχύουν όμως τα παρακάτω σχετικά με τα αντικείμενα που περιέχουν μικροπλαστικά:
- όταν το μικροπλαστικό επικολλάται σε αντικείμενο κατά τρόπο που δεν αποκολλάται κατά τη συνήθη χρήση του {…που περιορίζονται με τεχνικά μέσα έτσι ώστε να αποτρέπεται η έκλυσή τους στο περιβάλλον όταν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης κατά την προβλεπόμενη τελική χρήση…(παράγραφος 5α), περιορισμός 78, Παράρτημα XVII, κανονισμός REACH} τότε θεωρείται αναπόσπαστο τμήμα του αντικειμένου, σύμφωνα με τον κανονισμό REACH θεωρείται αντικείμενο και κατά συνέπεια δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του περιορισμού των μικροπλαστικών.
- όταν το μικροπλαστικό επικολλάται σε αντικείμενο κατά τρόπο που αποκολλάται κατά τη συνήθη χρήση του, τότε θεωρείται συνδυασμός αντικειμένου και μείγματος σύμφωνα με τον κανονισμό REACH και κατά συνέπεια εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του περιορισμού των μικροπλαστικών. Σε αυτή την περίπτωση ο περιορισμός εφαρμόζεται στο μείγμα των μικροπλαστικών αλλά στην πράξη αφορά όλο το αντικείμενο που το περιέχει και το οποίο δεν μπορεί να διατεθεί στην αγορά.
Στον περιορισμό αναφέρονται χρήσεις των μικροπλαστικών που εξαιρούνται από την εφαρμογή του όπως χρήση σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις, φάρμακα, πρόσθετα τροφίμων, τρόφιμα κλπ, υποχρεώσεις των προμηθευτών για παροχή πληροφοριών, καθώς και εξαιρέσεις από την εφαρμογή του όπως τα μικροπλαστικά που ενσωματώνονται μόνιμα σε στερεή μήτρα κατά την προβλεπόμενη τελική χρήση.
Επίσης αναφέρονται οι περιπτώσεις όπου προβλέπεται μεταβατική περίοδος για την εφαρμογή του περιορισμού και η αντίστοιχη ημερομηνία έναρξης της εφαρμογής αυτού για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων , όπως η έναρξη εφαρμογής για τα απορρυπαντικά (σύμφωνα με τον κανονισμό 648/2004/ΕΚ) καθορίζεται στις 17 Οκτωβρίου 2028, για τα βιοκτόνα (σύμφωνα με τον κανονισμό 528/2012/ΕΕ), για κοκκώδη υλικά πλήρωσης που χρησιμοποιούνται σε συνθετικές επιφάνειες αθλητικών εγκαταστάσεων στις 17 Οκτωβρίου 2031, κλπ.
Σημειώνεται ότι ο περιορισμός δεν εφαρμόζεται στα μικροσωματίδια συνθετικών πολυμερών, υπό καθαρή μορφή ή σε μείγματα, τα οποία είχαν διατεθεί στην αγορά πριν από τις 17 Οκτωβρίου 2023.
Περαιτέρω πληροφορίες μπορείτε να αναζητήσετε στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όπου έχει αναρτηθεί διευκρινιστικό κείμενο σχετικά με την εφαρμογή του εν λόγω περιορισμού:
και στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών (European Chemicals Agency – ECHA):
https://echa.europa.eu/el/hot-topics/microplastics
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία και είμαστε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε διευκρίνιση.
Με εκτίμηση,
Ευτυχία Δήμα
Προϊσταμένη Διεύθυνσης
Ενεργειακών Βιομηχανικών και Χημικών Προϊόντων
Γενικής Διεύθυνσης Γενικού Χημείου του Κράτους
Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων
Τ +30 210 6479250
