Αντιμετώπιση του ζητήματος της υπερχρέωσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων

Τους τελευταίους μήνες η πανδημία του κορονοϊού δοκιμάζει τις κοινωνικές και οικονομικές αντοχές όλων των χωρών του πλανήτη. Ακόμη και σήμερα, κανείς δεν γνωρίζει την έκταση και το βάθος αυτής της υγειονομικής κρίσης. Στην Ελλάδα, η Κυβέρνηση, η επιστήμη, το Κράτος και οι πολίτες έδρασαν, από την πρώτη στιγμή, με προνοητικότητα, μεθοδικότητα, αποφασιστικότητα και συντονισμό, πρωτίστως, για την προστασία της δημόσιας υγείας και, αμέσως μετά, για τη στήριξη των εργαζομένων και των εργοδοτών που πλήττονται από την κρίση.

Παράλληλα, όμως, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών συνέχιζε την προσπάθεια αντιμετώπισης του μεγάλου κοινωνικού και οικονομικού προβλήματος που κληρονόμησε, της υπερχρέωσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Προς αυτή την κατεύθυνση, τους δύο τελευταίους μήνες, που η χώρα είχε μπει σε κατάσταση lockdown, προέβη στις εξής ενέργειες:

1ον. Προέβλεψε, με την έκδοση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, τη διευκόλυνση των ιδιωτών, ελεύθερων επαγγελματιών και επιχειρήσεων, μέσω της αυτόματης τρίμηνης αναστολής καταβολής δόσεων στο πλαίσιο των ρυθμίσεων των ν.4469/17, 4605/19 και 3869/10. Οφειλέτες που δεν περιλαμβάνονται στις ανωτέρω ρυθμίσεις, δύνανται να επωφεληθούν της τρίμηνης αυτής αναστολής κατόπιν αίτησής τους και αξιολόγησης από τον πιστωτή.
Επιπλέον, σε συνεννόηση με τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων, υφίσταται διευκόλυνση των συνεπών επιχειρήσεων των οποίων η λειτουργία έχει επηρεαστεί από την υγειονομική κρίση, μέσω της μετάθεσης της καταβολής μέρους ή και του συνόλου των δόσεων του κεφαλαίου (χρεολύσια) των δανείων τους για χρονική περίοδο έξι μηνών και άνω.

2ον. Παρέτεινε τον υφιστάμενο Νόμο για την προστασία της κύριας κατοικίας για 3 ακόμη μήνες, έως το τέλος Ιουλίου 2020, συνυπολογίζοντας ότι, εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης, οι δυνητικοί δικαιούχοι αδυνατούν να υλοποιήσουν τις διαδικασίες υποβολής αίτησης, καθώς και τη νέα οικονομική πραγματικότητα. Έτσι, η αρχική διάρκεια των 6 μηνών που προέβλεπε η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, και έληγε στις 31 Δεκεμβρίου 2019, παρατάθηκε, συνολικά, κατά 7 μήνες από την Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, ώστε να δοθεί μια τελευταία ευκαιρία αξιοποίησης του ισχύοντος πλαισίου σε όσους το επιθυμούν.

3ον. Σχεδιάζει και θα υλοποιήσει ένα νέο πρόγραμμα υποστήριξης δανειοληπτών, στο οποίο το Κράτος θα επιδοτεί, για ορισμένο χρονικό διάστημα, σημαντικό μέρος των μηνιαίων δόσεων όσων πλήττονται από τις συνέπειες του κορονοϊού, και έχουν δάνεια με υποθήκη στην κύρια κατοικία.
Με το πρόγραμμα αυτό  ενισχύονται, για πρώτη φορά, οι συνεπείς δανειολήπτες, με εξυπηρετούμενα δάνεια, οι οποίοι έχουν πληγεί από την πανδημία, υποστηρίζεται το σύνολο των δανειοληπτών που επλήγησαν από την υγειονομική κρίση, και έχουν «κόκκινο» δάνειο, ακόμη και μετά το τέλος του 2018, καλλιεργείται η κουλτούρα πληρωμών, αποτρέπεται η εκμετάλλευση του νέου πλαισίου από στρατηγικούς κακοπληρωτές, περιορίζεται ο κίνδυνος δημιουργίας μιας νέας γενιάς «κόκκινων» δανείων, ενισχύεται η κοινωνική συνοχή και καλύπτονται πολλαπλάσιοι δανειολήπτες σε σχέση με το υφιστάμενο πλαίσιο.

4ον. Συνεχίζει να επεξεργάζεται ένα νέο θεσμικό πλαίσιο ρύθμισης χρεών, το οποίο θα αντικαταστήσει όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών που υπάρχουν σήμερα. Πλαίσιο που θα περιλαμβάνει τη δυνατότητα συνολικής ρύθμισης και αναδιάρθρωσης όλων των χρεών, τη δυνατότητα παροχής δεύτερης ευκαιρίας για υπερχρεωμένους δανειολήπτες οι οποίοι αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους, τη δυνατότητα πτώχευσης και παροχής δεύτερης ευκαιρίας και στα φυσικά πρόσωπα, πέραν των νομικών, πρόνοιες για δανειολήπτες που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες και εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών.

5ον. Διατήρησε, καθ’ όλη τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, σε πλήρη λειτουργία την Ηλεκτρονική Πλατφόρμα της προστασίας της κύριας κατοικίας και παρουσιάζει, στη 2η Έκθεση Προόδου, τα συγκεντρωτικά στοιχεία για την πορεία εξέλιξης των αιτήσεων το τελευταίο δίμηνο. Ενώ, μέσω της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους συνέχισε να εξυπηρετεί τους αιτούντες δανειολήπτες, είτε μέσω της ηλεκτρονικής γραμμής υποστήριξης (helpdesk) είτε μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας με τα 49 Κέντρα και Γραφεία Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών (τέσσερα λειτούργησαν εν μέσω της υγειονομικής κρίσης).

Συγκεκριμένα, από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι τα μέσα Μαΐου, υποβλήθηκαν στην πλατφόρμα πάνω από 4.000 αιτήσεις, αυξημένες κατά 40% το τελευταίο δίμηνο. Αριθμός που θα ήταν μικρότερος αν η σημερινή Κυβέρνηση δεν είχε προχωρήσει σε πολλές και σημαντικές, νομοθετικές και λειτουργικές, βελτιώσεις, καθώς και στην άμεση ενεργοποίηση της κρατικής επιδότησης.
Μέσω της πλατφόρμας, από τις 13 Μαρτίου, όταν και ξεκίνησαν τα περιοριστικά μέτρα λόγω του κορονοϊού, έχουν υποβληθεί 653 νέες προτάσεις ρύθμισης από τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων προς τους δανειολήπτες. Έτσι, ο συνολικός αριθμός ανέρχεται πλέον στις 1.897.

Να σημειωθεί ότι σε όλες αυτές τις προτάσεις περιλαμβάνεται κρατική επιδότηση, η οποία φτάνει έως 50% στη δόση του δανείου, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα διαγραφής οφειλών. Μέχρι σήμερα, έχει εγκριθεί κρατική επιδότηση, μέχρι τη συνολική εξόφληση των δόσεων αποπληρωμής  των δανείων που ρυθμίστηκαν, ύψους 20,4 εκατ. ευρώ, ενώ έχει πραγματοποιηθεί διαγραφή οφειλών σε δάνεια ύψους 9,8 εκατ. ευρώ.

Ήδη, μέχρι τα μέσα Μαΐου, 1.148 δανειολήπτες – ήτοι 535 περισσότεροι το τελευταίο δίμηνο και 1.024 από το τέλος του προηγούμενου έτους – έχουν ανταποκριθεί θετικά στις προτάσεις που τους έχουν γίνει και έχουν διασώσει την κύρια κατοικία τους, ενώ οι υπόλοιποι 749 έχουν προθεσμία ενός μηνός, για να αποδεχθούν την πρόταση της τράπεζας.
Επιπλέον, μέχρι το τέλος Μαρτίου, όταν και άρχισε να εφαρμόζεται η δυνατότητα αναστολής χρεολυσίων και δόσεων, ρυθμίστηκαν από τράπεζες και διαχειριστές δανείων, με τη χρήση όλων των διαθέσιμων εργαλείων, περίπου 200.000 δάνεια.

Το Υπουργείο Οικονομικών συνεχίζει απρόσκοπτα και αδιάλειπτα την προσπάθεια αντιμετώπισης του κρίσιμου και ευαίσθητου ζητήματος του ιδιωτικού χρέους, με στόχο την προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και τη διατήρηση της αναγκαίας κουλτούρας πληρωμών.