Έρευνα της Boston Consulting Group και του ΣΕΒ : Πώς η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις μέσω Startups

Πώς η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις μέσω Startups

Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, μετέτρεψαν ολόκληρες πόλεις σε προορισμούς για την εγκατάσταση και ανάπτυξη startups. Το Ισραήλ απέκτησε διεθνές βεληνεκές όταν η Mobileye, νεοφυής επιχείρηση από τον χώρο της τεχνολογίας, εξαγοράστηκε από την Intel έναντι 15 δισ. δολ. ΗΠΑ, ενώ στην Ελβετία το 2016 νεοφυείς επιχειρήσεις άντλησαν 772 εκατ. ευρώ (το 0,14% του ΑΕΠ της) κυρίως από ξένους επενδυτές.

Πως έγιναν όλα αυτά; Η Ιρλανδία, ήδη από το 2003, θέσπισε χαμηλό συντελεστή φόρου εταιρειών 12,5%, φορολογική έκπτωση 25% επί των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης και ευνοϊκούς κανονισμούς σε θέματα διανοητικής ιδιοκτησίας. Παρόμοια προσέγγιση υιοθέτησε το Ισραήλ. Μείωσε τον συντελεστή φόρου εταιρειών και είναι πλέον έδρα περισσότερων από 300 κέντρων έρευνας και ανάπτυξης πολυεθνικών κολοσσών. Τον περασμένο Φεβρουάριο εξάλλου, το Israel Innovation Authority, που λειτουργεί από τη δεκαετία του ’90, ανακοίνωσε εγγυήσεις δανείων και για τις startups. Στην Πορτογαλία, η StartUP Portugal συνέβαλε στην ίδρυση σχεδόν 600 startups σε 12 μήνες και στην αύξηση σε 121 των μελών του εθνικού δικτύου incubators. Ομοίως, η ομάδα incubators, accelerators και επιχειρηματιών της Startup Estonia μείωσε τα κανονιστικά εμπόδια για τις startups και προσέλκυσε ξένους επενδυτές.

Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα και το τι συμβαίνει έξω από τα σύνορα της χώρας. Το ερώτημα είναι αν μπορεί και η Ελλάδα να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων, να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, να αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό της και την γεωπολιτική της θέση και φυσικά να αναδειχθεί σε κέντρο καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων.

Έρευνα που πραγματοποίησε η Boston Consulting Group (BCG) σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) λέει ναι και υποστηρίζει πως ήρθε η ώρα για την Ελλάδα να ενεργοποιήσει την κινητήριο δύναμη των νεοφυών επιχειρήσεων. Γιατί η χώρα διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό με υψηλό μορφωτικό επίπεδο: 25% του πληθυσμού ηλικίας 25-64 ετών διαθέτει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ είναι 16%), και 25% διαθέτει πτυχίο στη φυσική, στη χημεία, στην τεχνολογία, στη μηχανική ή στα μαθηματικά (ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΆ είναι 22%). Στο γεωγραφικό σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Άσίας και της Άφρικής, η Ελλάδα περιβάλλεται από σημαντικές αγορές και ανήκει στην αξίας 15 τρισ. ευρώ αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διαθέτει επίσης εξαιρετικές συνθήκες διαβίωσης: ήπιο κλίμα, χαμηλό ποσοστό εγκληματικότητας και οικονομικά προσιτή στέγαση.

Αρκούν από μόνα τους αυτά; Η απάντηση, όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος, είναι όχι.

Σύμφωνα με την έρευνα της Boston Consulting Group και του ΣΕΒ για να ξεπεράσει η χώρα τις προκλήσεις και να δημιουργήσει ένα βιώσιμο οικοσύστημα για τις startups, χρειάζεται μια νέα προσέγγιση. Πρόκειται για το Host-Up Greece, όπως το ονομάζει η Boston Consulting Group, που συνδυάζει όραμα, ανάληψη δράσης από τον ιδιωτικό τομέα, σειρα από προτάσεις για νομοθετικές μεταρρυθμίσεις και πρωτοβουλίες που ενθαρρύνουν την καινοτομία, με σκοπό την τροφοδότηση της κινητήριας δύναμης των startups στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα οι δημοσιονομικές δαπάνες υλοποίησης της πρότασης θα ισοσκελιστούν εντός τεσσάρων ετών ενώ ο καθαρός δημοσιονομικός αντίκτυπος των αλλαγών αυτών θα είναι εξαιρετικά θετικός αφού θα συμβάλει στη δημιουργία περί των 1.600 startups και περισσότερων από 15.500 νέων θέσεων εργασίας. Ποιοι είναι οι κλάδοι που θα μπορούσαν να σηκώσουν αυτό το βάρος; Η έρευνα δείχνει ότι τα ταξίδια και ο τουρισμός, η ναυτιλία και τα logistics, και η καθαρή τεχνολογία και η ενέργεια ξεχωρίζουν για νέες τεχνολογικές εξελίξεις.

Τι όμως πρέπει να γίνει για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι; Το Host-Up Greece στηρίζεται σε τέσσερις διαρθρωτικούς πυλώνες:

* Συνεργατικό δίκτυο καινοτομίας απαρτιζόμενο από μεγάλες επιχειρήσεις, πανεπιστημιακά ιδρύματα και startups που συνεργάζονται για την προώθηση της καινοτομίας. Συγκεκριμένα προτείνεται η δημιουργία ιδιωτικού, ανεξάρτητου ταμείου έρευνας και ανάπτυξης. Επίσης προτείνεται η ανάπτυξη παγκόσμιου προγράμματος δικτύωσης για την προώθηση του mentoring, των επενδύσεων και της συνεργασίας, ο εκσυγχρονισμός των πανεπιστημιακών κέντρων επιχειρηματικότητας, η ανάπτυξη τοπικών innovation districts και η παροχή κινήτρων για την προσέλκυση anchor tenants στα innovation districts.

* Επιχειρηματικό περιβάλλον ευνοϊκό για την ανάπτυξη, το οποίο βοηθά τους επιχειρηματίες να ιδρύουν, να θέτουν σε λειτουργία και ενδεχομένως να κλείνουν μια startup γρήγορα και εύκολα, και να παρέχει φορολογικά κίνητρα για την επιτάχυνση της ανάπτυξης των startups. Συγκεκριμένα προτείνεται μεταξύ των άλλων μείωση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τις startups, αλλά και επέκταση του προγράμματος Golden Visa για την υπαγωγή σε αυτό ιδρυτών και υπαλλήλων startups, κ.α.

* Ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο συνίσταται σε άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, ανταγωνιστικές αμοιβές και με εξειδικευμένες δεξιότητες, εναρμονισμένες προς τις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς. Πως θα γίνει αυτό; Μέσω της βελτίωσης των ευκαιριών πρακτικής άσκησης και υποτροφίας, παροχή εξειδικευμένης κατάρτισης σε συγκεκριμένους θεματικούς τομείς, κ.ά.

* Βιώσιμη χρηματοδότηση, ήτοι συνεχή πρόσβαση σε κεφάλαιο, η οποία παρέχει τη δυνατότητα στις startups να αναπτυχθούν και να γνωρίσουν την επιτυχία μακροπρόθεσμα. Εκτός από το Equifund, εναλλακτικές πηγές κεφαλαίου θα μπορούσε να είναι η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα (αναμένεται να λειτουργήσει εντός του έτους), εταιρικό Venture Capital, Equity Crowdfunding, το ΕΣΠΑ, κ.ά.

Τι συμβαίνει σήμερα; Η αναδυόμενη σκηνή των startups στην Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Παρά τον υψηλό αριθμό αποφοίτων στους τομείς της φυσικής, της χημείας, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών, 59% των Ελλήνων εργοδοτών αδυνατούν να βρουν κατάλληλα καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό. Η έλλειψη θεσμικής στήριξης και τα περιορισμένα κρατικά κίνητρα εξακολουθούν να αποθαρρύνουν τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, και τη συνεργασία στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης μεταξύ εταιρειών, πανεπιστημίων και startups. Αρκεί να αναφέρουμε πως μόνο 40% των επενδύσεων της χώρας σε έρευνα και ανάπτυξη πραγματοποιούνται από εταιρείες. Περιοριστικό και σύνθετο είναι το οικονομικό περιβάλλον και αντιπαραγωγική η διάρθρωση της αγοράς. Και αυτά είναι ορισμένα μόνο από τα υπάρχοντα προβλήματα.